Niet(s)-nut
Niet(s)-nut
Binnen de coachwereld wordt soms krampachtig gedaan over het gebruik van de woorden NIET en NIETS.
Het volgende wordt verkondigd:
- “Het onderbewuste begrijpt het woord NIET niet.”
- “NIET(S) is een negatieve formulering.
Deze duidingen zijn nogal ‘kort door de bocht’.
In een ander daglicht gesteld:
Taalkundig:
- We hebben taalkundig het bijwoord NIET en het zelfstandig naamwoord NIETS nodig, (We kunnen niet zonder het woord NIET en NIETS).
- Om een ontkenning van de inhoud te duiden:
Het is niet wat ik bedoel (NIET wordt hier gebruikt als antoniem van WEL)
- Om een ontkenning van de wijze waarop te duiden:
Doe dit niet, want zo gaat je E-reader kapot. (NIET wordt hier gebruikt om een verkeerde handelswijze te duiden).
- Om de leegte te duiden:
Er is NIETS wat mij nog boeit. (NIETS wordt hier gebruikt om de afwezigheid van iets aan te geven).
Positief / Negatief:
NIET(S) is in wezen noch negatief noch positief. Het is een evaluatie vanuit denkkaders waar delen van een geheel tegenover elkaar geplaatst worden in een relatie tot wederzijdse uitsluiting (niet versus wel, niets versus iets).
Met de taalkundige uitdrukking “Iets positief formuleren” wordt bedoeld om iets dusdanig te formuleren dat het duidelijk is WAT je beoogt, wat je wenst, waar je naar toe wilt.
Bv. Ik wil geen muizenissen in mijn hoofd meer herformuleren door: ik wil rustig en helder kunnen denken.
Ik wil geen muizenissen in mijn hoofd meer is een zogenaamde ‘negatieve formulering’ maar is inhoudelijk helemaal niet negatief! (waarom dan als negatief duiden?)
Deze taalkundige zgn ‘negatieve formulering’ (Away from) is bij de coachee vaak het 1e signaal of de 1e stap die nodig is om nadien te komen tot de benoeming van hetgeen wel gewenst wordt (Towards), de zgn taalkundige ‘positieve formulering’.
Neurologie:
“Het onderbewuste begrijpt het woord NIET niet’” kun je beter herformuleren in
“Het onderbewuste kan NIET enkel digitaal of indirect representeren”.
Digitaal:
Niet ‘A’ betekent dat er wel iets is buiten ‘A’ (maar wat?)
Het representeren van enkel niet ‘A’ roept neurologisch direct ‘A’ op. (omdat de informatie van B, C, D etc. ontbreekt).
Het bekende voorbeeld “Denk niet aan een roze olifant” roept enkel denken aan een roze olifant op. (de representatie niet ’A’ roept neurologisch ‘A’ op).
Indirect:
Doe niet ’A’ maar ‘B’ roept neurologisch ‘B’ op als alternatief van ‘A’.
Voorbeeld functionaliteit van NIET:
Een kind trekt met een potlood lijnen op een keukenkastje.
Als je zegt: je kunt beter op een blad papier lijnen trekken dan weet het kind van de mogelijkheid op papier te tekenen.
Als je zegt: je mag niet op de keukenkasten tekenen, tekenen doe je op een blad papier dan weet het kind duidelijk dat papier het wenselijke alternatief is van keukenkast.
Slotsom:
De woorden NIET en NIETS zijn functioneel en nuttig.
Echter: gebruik deze bewust en in een ‘volledige’ context! Bij een onvolledige formulering heb je onbedoelde effecten (zoals de representatie NIET ‘A’ onbedoeld ‘A’ oproept en zoals enkel Away From geen duidelijkheid geeft in wat je wilt bereiken).