Het (lucht)kasteel

Het (lucht)kasteel

 

Ieder kasteel dat gebouwd is, is ooit een luchtkasteel geweest. Het kasteel was immers eerst een droom of een wens, een ideaal, een intentie of voornemen.

Als dit voornemen een streven wordt naar een gewenste situatie of uitkomst dan is er een DOEL. Er zijn stappen nodig om een doel (gewenste situatie/uitkomst) te bereiken, dit in tegenstelling tot een stemming. Een gewenste stemming kun je direct hebben. Een doel of uitkomst heeft de grootste kans van slagen als je concreet en specifiek aangeeft wat je wil bereiken, waarvoor, wanneer, waar, met wie.

 

Het nut van het luchtkasteel: dromen en idealen hebben wel degelijk een functie. Ze kunnen nuttig zijn om te motiveren en de aandacht en de creativiteit in een richting te sturen, om tot een eerste doelschets te komen. Als je een wens, droom of ideaal meer en meer op een duidelijke specifieke manier formuleert, maakt je het tot een realiseerbaar doel.

Als je je doelstellingen vrijblijvend of vaag formuleert, blijven het idealen, wensen of intenties. Om dit te voorkomen is er een doordachte aanpak nodig, een methodiek die voldoet aan een aantal (vorm)voorwaarden.

 

NLP-Vivante hanteert de BE-SMART ^© (wees slim) methodiek (^© M.van Oyen).

1. Bereiken
2. Eigen
3. Specifiek
4. Meetbaar
5. Acceptabel
6. Realistisch
7. Tijd-gespecificeerd

Bereiken (towards)

Doelen kunnen we op verschillende manieren formuleren. De wijze van formulering zegt iets over onze interne representatie en betekent veel voor ons toekomstig gedrag. We kunnen aangeven wat we willen bereiken of vermijden, of anders gezegd: formuleren in Away From- of Towards- termen.

Away From geformuleerd: Wat wil ik niet? Waar wil ik vanaf? Wat wil ik vermijden?

Towards geformuleerd: Wat wil ik? Waar wil ik naar toe? Wat wil ik bereiken?

Iets doen of (be)halen, bereiken is meer motiverend dan iets laten of (ver)mijden.

Eigen (intrinsiek)

Het doel wordt haalbaar als de motivatie van binnenuit komt, van jezelf is, eigen is.

Externe (opgelegde) doelen zijn minder, lastiger of niet realiseerbaar. Dit laat onverlet dat externe stimulansen de (interne) motivatie kunnen verhogen.

Specifiek

Omschrijf het doel duidelijk en concreet. Beschrijf een zintuiglijk waarneembare actie, gedrag of resultaat waaraan een kwantitatief gegeven verbonden is.

Een heldere doelstelling geeft antwoord op de zes w-vragen:

1. Wat wil ik bereiken? 2. Wie zijn erbij betrokken? 3. Waar ga ik het doen? 4.  Wanneer gebeurt het, wanneer is het klaar? 5.  Welke delen van de doelstelling zijn essentieel? 6.  Waarom wil ik dit doel wil bereiken?

 

Er dient een duidelijk verband te zijn tussen de doelstelling en de activiteiten die ervoor nodig zijn. Naarmate de doelstelling preciezer geformuleerd is, wordt het makkelijker er invulling aan te geven.

Meetbaar

De doelstelling heeft een begin- en een eindpunt en geeft een maat voor de kwaliteit van de te leveren inspanning. Er zal een systeem, methode , procedure genoemd worden om te bepalen in welke mate het doel op een bepaald moment bereikt is. Hoeveel ga ik doen? Hoe kan ik dat meten? Wat is er af als het af is?

M.a.w.: onder welke meetbare en waarneembare voorwaarden of vorm is het doel bereikt?

De meetbaarheid wordt meestal aangegeven in getallen. Meetbaarheid kan ook zichtbaar gemaakt worden door bijv. het doel te vergelijken met bestaande resultaten of kwaliteitseisen, normen.

Doe zo mogelijk een nulmeting, om de startsituatie te bepalen. Waar sta je nu?

 Acceptabel

Is er voldoende draagvlak om het doel te bereiken? Welke nadelen zitten er aan voor mij of voor anderen? (ecologie). Is het doel actiegericht en leidend tot resultaat?

Zijn de inspanningen die de verwezenlijking van het doel zal kosten acceptabel?

Realistisch

Is het doel haalbaar, is er een uitvoerbaar plan met aanvaardbare inspanningen?

Het doel kan ambitieus of uitdagend zijn, maar dient wel te allen tijde realistisch te zijn. Een onbereikbaar doel demotiveert.  .

Aandachtspunt hierbij: is er toereikende kennis, capaciteit en zijn er voldoende middelen om het doel te behalen?

Moeilijk bereikbare doelstellingen worden meer realiseerbaar als ze opgesplitst worden in haalbare subdoelstellingen.

Tijdgebonden

Wanneer beginnen met de activiteiten? Wanneer is het doel behaalt?

Een doelstelling heeft een duidelijke start- en einddatum, indien nodig ook tussendata.

 

Hoe verder?

Nadat je doelstelling duidelijk is (BE-SMART geformuleerd), de gewenste toestand helder is, en je goed weet wat je huidige situatie is, ga je je ook focussen op hinder en hulp.

Het feit dat, er een verschil is tussen waar je nu bent en waar je graag zou willen zijn, kan betekenen dat er een element in de huidige situatie is dat je tot nu toe tegengehouden heeft. Er is een obstakel: de reden waardoor je tot nu toe het doel niet hebt bereikt. Deze hindernis bepaalt wat nodig is, welke hulpbronnen je nodig hebt.

Het aanpakken van hindernissen en het benutten van hulpbronnen hoort onlosmakelijk bij het realiseren van doelen (wordt in de Practitioner-opleiding nader uitgewerkt via het outcome-model).

Een belangrijke hindernis om overheen te stappen zijn de voordelen die je hebt om alles bij het oude te laten. Dus bedenk ook goed wat je bij de verandering graag wil behouden en of dit past binnen de doelstelling.

Het is ook belangrijk om een Doel-flow te creëren.

Begin direct: zet vandaag nog een stap, hoe klein die ook is…en morgen weer een stap(je). Zo creëer je een motiverende flow…en wordt het luchtkasteel meer en meer een kasteel.